Cuộc chiến bảo vệ thương hiệu “những đôi giày đế đỏ” của Christian Louboutin

Trải qua hơn 20 năm hình thành và phát triển, đến nay Christian Louboutin đến từ nước Pháp vẫn là thương hiệu cao cấp và xa xỉ hàng đầu trong thị trường giày. Những đôi giày đế đỏ của Christian Louboutin tạo nên đẳng cấp, sức mạnh và sắc vóc cho người sử dụng.

Khách hàng của thương hiệu đế đỏ danh tiếng là những ngôi sao hàng đầu như Christina Aguilera, Shirley Coates, Joan Collins, Jennifer Lopez, Madonna, Tina Turner, Marion Cotillard, Nicki Minaj, Gwyneth Paltrow và Blake Lively, Sarah Jessica Parker hay Britney Spears.

Đôi giày đế đỏ tràn ngập thảm đỏ của những sự kiện lớn nhất, như một bằng chứng cho sự thành công của nhà thiết kế. Tuy nhiên ông vua của những đôi giày Louboutin cũng đã phải rất rất vất vả mới có thể bảo vệ được màu sắc độc quyền này.

Năm 1993: thời khắc quan trọng của những đôi giày đế đỏ Christian Louboutin

Thương hiệu Christian Louboutin được ra đời từ 1991. Thế nhưng, câu chuyện về nguồn gốc của màu đỏ huyền thoại ở phần đế giày thực sự bắt đầu từ năm 1993 - hai năm sau khi Christian Louboutin khởi nghiệp. Khi ấy, ông muốn làm một đôi giày lấy cảm hứng từ bức họa Flowers của nghệ sĩ Andy Warhol. Đôi giày đầu tiên hoàn thành ở Italy có màu hồng và đính hoa vải màu chói theo đúng nguyên tác. Tuy nhiên, nó vẫn có gì đó nhạt nhòa hơn bức họa chính mà ông không hiểu vì sao.

Ngay lúc Louboutin nhận ra vấn đề nằm ở phần đế giày màu đen làm tối sản phẩm, ông chợt nhìn thấy một cô nhân viên đang sơn móng tay của mình màu đỏ tươi. Louboutin chộp lấy lọ sơn, phết lên phần đế và sau đó tác phẩm gần như trở nên hoàn hảo như chính bức họa. Cũng từ đó, màu đỏ của phần đế trở thành dấu ấn đặc trưng dễ nhận biết nhất của thương hiệu Louboutin.

Về sau, hoạt động kinh doanh của Loubotin ngày càng tốt lên. Khi một thương hiệu bán được 700.000 đôi giày cao gót trong một năm, thu về hàng trăm triệu USD, những đôi giày chiếm đến 25% tổng danh thu của một thương hiệu, thì chuyện cố gắng bảo hộ nhãn hiệu, thậm chí chỉ giới hạn ở màu sắc đế giày, là điều không mấy khó hiểu đối với nhà tạo mốt nổi tiếng toàn cầu như Christian Louboutin.

"Độc chiếm" đế đỏ

Christian Louboutin đã nộp đơn đăng ký đế đỏ (“Thương hiệu Red Sole”) và được cấp đăng ký liên bang vào năm 2008.
Vào ngày 28/12/2009, ông Louboutin đã nộp đơn đăng ký nhãn hiệu thương mại Benelux Trade với Văn phòng Sở hữu trí tuệ Benelux. Ngày 6/1/2010, Louboutin đã đăng ký thành công cho nhãn hiệu số 0874489 cho hàng hóa thuộc nhóm 25 (các sản phẩm thời trang bao gồm quần áo, giày dép), với mô tả “màu đỏ được sử dụng cho đế giày".

Cuộc chiến giày đế đỏ giữa Louboutin và Yves Saint Laurent

Vào năm 2011, làng mốt thế giới đã xôn xao với cuộc chiến khốc liệt giữa 2 ông vua giày cao gót là Louboutin và Yves Saint Laurent.

Năm 2011, Yves Saint Laurent (“YSL”), một hãng thời trang mang tính biểu tượng có trụ sở tại Paris, cho ra mắt bộ sưu tập giày dép đơn sắc với nhiều màu sắc khác nhau, kể cả màu đỏ. Các phong cách Tribute, Tribtoo, Palais và Woodstock của YSL bao gồm màu đơn sắc (nghĩa là đế đỏ, giày đỏ; đế tím, giày tím).

Tháng 4/2011, Louboutin đệ trình lên Tòa án Quận phía Nam của New York, Hoa Kỳ, cáo buộc YSL đã vi phạm bản quyền khi trình làng các mẫu giày đế đỏ. Louboutin cho rằng đế giày màu đỏ là dấu ấn thương hiệu này mà bất cứ tín đồ thời trang nào cũng có thể nhận biết và hãng cũng đã đăng ký bản quyền thương hiệu giày đế đỏ. 

Louboutin khẳng định rằng YSL phải chịu trách nhiệm pháp lý theo Đạo luật Lanham đối với các khiếu nại bao gồm vi phạm nhãn hiệu và hàng giả, chỉ định sai xuất xứ, cạnh tranh không lành mạnh và pha loãng nhãn hiệu, liên quan đến đăng ký liên bang của Louboutin cho Nhãn hiệu Red Sole. Hãng cũng yêu cầu YSL bồi thường 1 triệu USD cho hành vi “vi phạm thương hiệu và cạnh tranh không lành mạnh”.

Đáp trả, YSL cũng tố cáo Louboutin cạnh tranh không lành mạnh. YSL cho hay họ đã từng tạo ra những đôi giày đế đỏ từ năm 1962 và việc sử dụng màu đỏ ở đế giày đã có trong lịch sử từ rất lâu. Điển hình là đôi giày nhảy đế đỏ của vua Luis XIV và sau đó là đôi dép rubi vô cùng nổi tiếng của Dorothy trong bộ phim “The Wizard of Oz”.

Thẩm phán nói gì?
Dù là một người rất ngưỡng mộ vẻ đẹp nóng bỏng của những đôi giày cao gót đế đỏ nhưng thẩm phán Marrero đã phải cho biết nhiều thông tin không có lợi cho Louboutin. Ông cho biết, vì trong ngành công nghiệp thời trang, màu sắc đóng vai trò tiên quyết trong việc thúc đẩy cạnh tranh. Vậy mà Louboutin lại không chắc sẽ chứng minh được thương hiệu giày đế đỏ đã được công nhận quyền bảo hộ nhãn hiệu trước đó.

Haley Lewin - vị luật sư của Louboutin cho rằng ngay cả trong nền công nghiệp thực phẩm thì bao bì và màu sắc của sản phẩm sẽ giúp phân biệt sản phẩm này với sản phẩm khác huống chi trong nền công nghiệp thời trang thì màu đỏ tươi trên một bộ phận đặc trưng không thể lẫn vào đâu là gót giày vốn đã gắn liền với thương hiệu Louboutin có gì là không thể?

Tháng 9, Tòa án tại New York đã đưa ra phán quyết Louboutin có quyền bảo hộ thương hiệu đế đỏ và các công ty khác bao gồm cả YSL chỉ có thể tiếp tục bán giày với đế màu đỏ nếu như toàn bộ đôi giày đều có màu đỏ. YSL không hài lòng với phán quyết này và lại đệ đơn khiếu nại về việc Christian Louboutin có động thái ép buộc các nhà bán lẻ trả lại tất cả các đôi giày có đế màu đỏ.

Ngày 16/10, YSL chính thức rút lại toàn bộ cáo buộc với thương hiệu Christian Louboutin sau một năm rưỡi kiện tụng. Phải đến thông cáo báo chí của YSL vào giữa tháng 10 này mới có thể xem cuộc chiến về đôi giày đế đỏ thực sự kết thúc.
 
Theo thông cáo báo chí của hãng YSL, họ rút mọi tờ đơn khỏi tòa và không theo đuổi vụ kiện nữa vì muốn toàn tâm toàn ý cho việc kinh doanh, cũng như trình làng những mẫu thiết kế đầy sáng tạo. Tuy nhiên, hãng cũng bày tỏ hy vọng, Tòa án sẽ không đưa ra thêm bất kỳ phán quyết nào dẫn đến nguy cơ các nhà thiết kế thời trang lại đăng ký bản quyền thương hiệu về màu sắc trong tương lai.

Việc làm này của YSL có thể xem như một bước nhượng bộ trước Christian Louboutin. Bởi họ từng phản ứng với phán quyết của toà án về vụ kiện này, ban hành ngay trước lúc diễn ra tuần lễ thời trang Xuân Hè 2013 New York. 

Vụ kiện Van Haren năm 2013

Đến năm 2013, vụ kiện phức tạp nhất của Christian Louboutin cũng xảy ra với Công ty của Van Haren. Ngày 27/5/2013, Christian Louboutin bắt đầu với các thủ tục tố tụng trước Rechtbank Den Haag (Tòa án Quận, The Hague, Hà Lan)

Sau quá trình xét xử, Tòa án quận Hague của Hà Lan ra phán quyết yêu cầu Van Haren ngừng sản xuất giày cao gót với đế màu đỏ vì xâm phạm quyền sở hữu nhãn hiệu Louboutin.

Cùng với đó, Tòa án Hà Lan phải chờ sự can thiệp của Tòa án Tư pháp Liên minh châu Âu (CJEU) để trả lời cho khái niệm “hình dáng” giới hạn trong các thuộc tính ba chiều của hàng hóa, như đường viền, các phép đo... và liệu khái niệm này có bao gồm các đặc tính khác của hàng hóa, như màu sắc, hay không.

Louboutin đưa ra lý lẽ rằng nhãn hiệu được bảo hộ thì không thuần túy chỉ là về hình dáng mà còn có thể là dấu hiệu màu sắc đặc trưng.

Luật sư Hà Lan, Maciej Szpunar cũng đã đưa ra quan điểm thuyết phục của mình trong việc ủng hộ Christian Louboutin. Cụ thể, luật sư này cho rằng khía cạnh màu sắc của một sản phẩm cũng cần được quan tâm như những khía cạnh khác của sản phẩm đó như kiểu dáng, logo… Bởi vậy, cũng như kiểu dáng của sản phẩm, việc tìm kiếm bảo hộ nhãn hiệu về màu sắc liên quan đến kiểu dáng đó là hoàn toàn cần thiết và chính đáng.
Về lý luận, dấu hiệu màu sắc thuần túy là được thừa nhận là nhãn hiệu được gọi là nhãn hiệu phi truyền thống (non-traditional mark).

Từ xưa đến nay, màu đỏ thường được coi là màu sắc tượng trưng cho nguồn năng lượng, sức mạnh, quyền lực và đam mê, là tình yêu của hàng triệu phụ nữ trên thế giới. 

Nếu không tính đến các quy định về bảo hộ nhãn hiệu, thì nhà mốt này đã rất thành công trong việc xây dựng ấn tượng khó quên của người dùng về những đôi giày đế đỏ. Và nhắc đến những đôi giày đế đỏ, Chistian Louboutine là thương hiệu đầu tiên được nghĩ đến. 

Bởi vậy mà làng mốt truyền tụng một câu nói vui: "Xe Ferrari phải màu đỏ, túi Hermes phải màu cam và giày Louboutin phải có đế màu đỏ - màu đỏ sậm mà vẫn tươi mới".