Từ Hawaii đến New Zealand: “Bảo hiểm tận thế” của giới tỷ phú
Giữa những làn sóng lo ngại về tương lai bất định, giới siêu giàu đang âm thầm xây dựng cho mình những “pháo đài an toàn” giữa thiên nhiên. Tại Hawaii, Mark Zuckerberg được cho là đang kiến tạo một khu phức hợp khổng lồ với hầm ngầm kiên cố, dù ông khẳng định công trình này không phải nơi trú ẩn cho ngày tận thế. Còn tại New Zealand, Reid Hoffman – đồng sáng lập LinkedIn – thẳng thắn thừa nhận sở hữu bất động sản được xem là “bảo hiểm sinh tồn”, giữa vùng đất được mệnh danh là điểm đến an toàn nhất thế giới.
Những dự án này đặt ra câu hỏi đầy ám ảnh: họ đang chuẩn bị cho thảm họa trí tuệ nhân tạo, biến đổi khí hậu hay chiến tranh hạt nhân? Hay đơn giản, đó chỉ là cách giới tỷ phú tìm kiếm cảm giác an tâm tuyệt đối – thứ xa xỉ không thể mua được bằng tiền?
Không gian nội thất tinh giản nhưng kiên cố bên trong hầm trú ẩn cao cấp. Ảnh: Terravivos/Observer Design.
Một số người tại Thung lũng Silicon, bao gồm cả những nhà tiên phong tạo ra trí tuệ nhân tạo, lại đang sống trong nỗi lo sợ chính công nghệ mà họ đã khai sinh. Ilya Sutskever, đồng sáng lập OpenAI, từng thừa nhận: “Chúng tôi chắc chắn sẽ xây hầm trú ẩn trước khi tung ra AGI”.
Theo những người tin vào kịch bản tận thế AI, khi trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) ra đời, nó có thể vượt khỏi tầm kiểm soát của con người và đe dọa đến sự tồn tại của nhân loại. Tuy nhiên, nhiều nhà khoa học lại cho rằng nỗi sợ ấy đang bị phóng đại. Giáo sư Wendy Hall từ Đại học Southampton nhận định: “Công nghệ AI hiện nay rất ấn tượng, nhưng vẫn còn cách xa trí thông minh của con người”.
AI ngày nay chỉ có khả năng phân tích dữ liệu, mô phỏng cách tư duy và dự đoán từ ngữ, chứ chưa hề có ý thức hay cảm xúc. Theo bà Hall, những tuyên bố về AGI sắp ra đời phần lớn là chiêu thức thu hút sự chú ý hoặc nguồn vốn đầu tư.
Khi nỗi sợ trở thành biểu tượng xa xỉ
Giới phân tích cho rằng việc các tỷ phú công nghệ đầu tư xây dựng hầm trú ẩn không chỉ xuất phát từ nỗi lo mất kiểm soát trước công nghệ mà còn là cách thể hiện đẳng cấp và quyền lực. Trong một thế giới đầy bất định, hầm trú ẩn trở thành biểu tượng của sự chủ động và khác biệt – nơi ranh giới giữa sinh tồn và xa xỉ trở nên mờ nhạt.
Dẫu vậy, cộng đồng khoa học vẫn nhất trí rằng “siêu trí tuệ” chỉ tồn tại trong giả thuyết. Thay vì lo lắng cho một tương lai chưa đến, con người nên tập trung vào những thách thức hiện hữu: sự thiên vị trong thuật toán, tin giả, nguy cơ mất việc và quyền lực tập trung trong tay các tập đoàn công nghệ.
Giáo sư Neil Lawrence ví von rằng, khái niệm “AI tổng quát” giống như tưởng tượng về một chiếc phương tiện có thể vừa bay, vừa đi, vừa bơi, một ý tưởng hấp dẫn nhưng hoàn toàn phi thực tế.
