Dưới thời Trump, ảnh hưởng của các tỷ phú vào hệ thống đại học Mỹ rõ hơn bao giờ hết. Họ không chỉ donate, mà còn tham gia trực tiếp vào việc định hình chính sách, quyết định chiến lược của các trường. Những cái tên nổi bật là Bill Ackman (quỹ đầu cơ), Marc Rowan (Apollo Global Management) và Stephen Schwarzman (Blackstone).
Bill Ackman từng công khai chỉ trích chính sách đa dạng - công bằng - hòa nhập, tạo làn sóng tranh luận và nhanh chóng được Trump biến thành định hướng chính sách. Marc Rowan thì “chủ công” hơn: mùa thu năm 2023, ông lên tiếng rằng thế giới học thuật hiện nay thiếu trách nhiệm, quá e dè trong mọi quyết định vì sợ mất lòng các nhóm thiểu số, nữ giới, người da màu, LGBT… Ông nói thẳng: “Không cần thay đổi hàng nghìn trường, chỉ cần thay đổi 5 trường là đủ.”
Sau lễ nhậm chức, chính quyền Trump dựa vào các đề xuất của Marc Rowan để gửi thỏa thuận tới 9 trường đại học hàng đầu, kèm lời hứa ưu tiên nguồn quỹ liên bang nếu ký. Đổi lại, các trường phải đồng ý đóng băng học phí, giới hạn sinh viên quốc tế, loại bỏ cân nhắc giới tính, chủng tộc trong tuyển sinh và tuyển dụng. Một số nội dung trùng hệt với bản phác thảo do Marc Rowan đồng soạn.
Phản ứng của các trường rất quyết liệt: 7/9 trường thẳng thừng bác bỏ, phần còn lại băn khoăn. Nhiều lãnh đạo đại học lo rằng quyền tự chủ đang bị xâm phạm, nguy cơ xuất hiện hệ thống hai tầng trong cấp vốn liên bang. Marc Rowan thậm chí tham gia trực tiếp các cuộc gọi với lãnh đạo trường, trình bày quan điểm nhưng hiệu quả chưa cao.
Những người trong ngành giáo dục như Janet Napolitano nhận xét: “Họ nghĩ rằng vì họ đã kiếm được khối tài sản, và đang tiếp tục kiếm thêm, nên họ biết nhiều hơn người khác.” Marc Rowan thì bảo: “Nhiều trường cao đẳng, đại học - đặc biệt là trường lâu đời và danh giá - đang bị trói buộc bởi cấu trúc quản trị lỗi thời, khiến việc tự cải tổ gần như không thể. Điều đó có nghĩa là thay đổi phải đến từ bên ngoài ”. Nhà Trắng cũng coi sự tham gia của các tỷ phú là truyền thống lâu dài: họ góp phần cải thiện hệ thống giáo dục.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo Trump có thể trao quá nhiều quyền lực cho những người vốn chỉ biết chỉ trích giáo dục. Lee Bollinger, cựu Chủ tịch Đại học Columbia, nói: “Ai cũng có quyền bày tỏ quan điểm của mình về các trường đại học, chỉ trích các trường ”.
Dù gây tranh cãi, Marc Rowan vẫn là nhân vật quyền lực, được mời dự bữa tối kín tại Nhà Trắng tháng 11. Trong bối cảnh này, một số người trong ngành chỉ biết… thở dài, mong giới tỷ phú sớm chuyển sự chú ý sang lĩnh vực khác, kiểu sưu tầm trứng Fabergé hay nuôi ngựa quý.
Kết cục: các tỷ phú ngày càng sâu vào các quyết sách đại học, trường vẫn phải đối mặt với áp lực từ bên ngoài, quyền tự chủ bị thử thách, còn dư luận thì tiếp tục tranh cãi.
