Clay Cockrell là nhà trị liệu tâm lý chuyên làm việc với giới nhà giàu ở Mỹ. Sau nhiều năm tiếp xúc, ông phát hiện một điều đáng lo ngại. Dù không thiếu thứ gì về mặt vật chất, nhưng con cái trong các gia đình siêu giàu lại thường có lòng tự trọng thấp, thiếu tự tin. Thậm chí khi đã trưởng thành, họ vẫn sống lệ thuộc vào cha mẹ.
Trong quá trình tư vấn, các chuyên gia còn nhận ra một sự tương phản rõ rệt. Những người xuất thân bình thường thường có nghị lực mạnh mẽ, khát khao thành công. Ngược lại, nhóm "sinh ra ở vạch đích" lại day dứt lo sợ bị mất quyền thừa kế. Với họ, tiền bạc và địa vị trở thành thước đo duy nhất để chứng minh bản thân xứng đáng.
Bộ phim "Succession" của HBO đã phản ánh chân thực thực trạng này. Câu chuyện về gia đình tỷ phú Roy với những cuộc đấu đá, giành giật quyền thừa kế tuy có phần hư cấu nhưng vẫn rất sát với đời thực.
Ông Cockrell thấy nhiều điểm chung giữa các thừa kế ngoài đời và những đứa con của Logan Roy trong phim. Bề ngoài, họ tỏ ra tự tin và hoàn hảo. Nhưng sâu bên trong lại là sự nông cạn, bất an và đầy sợ hãi.
Dưới ánh hào quang của dòng họ Beckham, những đứa con tuy “ngậm thìa vàng” vẫn phải đối diện với áp lực, bất hòa và hành trình tìm về bản thân. Ảnh minh họa.
Paul Hokemeyer là chuyên gia tâm lý từng tư vấn cho nhiều người siêu giàu. Ông nhận thấy thế hệ con cái trong các gia đình giàu có thường bị ám ảnh bởi khối tài sản khổng lồ sắp được thừa kế. Nhiều người luôn đặt câu hỏi: những người xung quanh kết bạn với mình vì con người thật hay chỉ vì tiền bạc?
Hokemeyer còn cho rằng sự giàu có có thể khiến một người trở nên cô đơn. "Họ thấy tội lỗi vì sở hữu quá nhiều thứ mà người khác khao khát, nhưng lại cảm thấy bản thân thiếu thốn, chẳng hạnh phúc chút nào", ông nói.
Nghiên cứu của Daniel Kahneman và Matthew Killingsworth công bố trên Kỷ yếu Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ tháng 3/2023 cho thấy cảm giác hạnh phúc thường tăng theo mức độ giàu có. Tuy nhiên với con nhà giàu, tài sản lại đi kèm với sự bất hạnh và lòng tự trọng thấp.
Hokemeyer cũng phát hiện sự khác biệt tâm lý giữa người tự tay tạo ra của cải và người được thừa kế. Điều này xuất phát từ khái niệm "vị trí kiểm soát", tức là ý thức về quyền tự quyết của một người đến từ đâu.
Những người thừa kế hoặc cưới người giàu phải chịu sự kiểm soát từ bên ngoài. Có nghĩa là cuộc sống của họ bị chi phối bởi những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát. Điều này dần dần xói mòn ý thức cá nhân.
Khi bị lu mờ trong hào quang của tiền bạc, họ không thể phát triển sự tự tin chắc chắn. Họ luôn nghi ngờ khả năng đóng góp của bản thân và hoài nghi về những lời khen được nghe.
Được nhận khối tài sản khổng lồ khiến nhiều người thừa kế sống trong sự nghi ngờ của bản thân và cô lập từ xã hội. Ảnh minh họa: iStock
Nigel Nicholson, giáo sư về hành vi tổ chức tại Trường Kinh doanh London, cho biết trong chuyện tranh giành gia sản có hai mâu thuẫn chính. Một là giữa cha mẹ và con cái, hai là sự ganh đua giữa anh chị em.
Anh chị em ganh đua vì muốn có được sự quan tâm của bố mẹ. Còn xung đột giữa hai thế hệ là do cha mẹ nghi ngờ con mình chưa đủ năng lực nên không dám giao quyền.
"Thế hệ đi trước nghĩ mình biết điều gì tốt nhất cho con cháu. Nhưng thế hệ sau lại muốn tự mình quyết định. Trong tình huống này, người lớn tuổi nên biết lùi. Cha mẹ cần tạo điều kiện để con tự phát triển thay vì sống dựa vào khối tài sản có sẵn", ông Nicholson khuyên.
Cố vấn gia đình Diana Chambers cũng cho rằng cha mẹ nên dạy con cách quản lý tiền bạc từ sớm. Đồng thời cảnh báo trẻ về những gánh nặng khi trở thành người thừa kế. Còn bản thân con cái cũng nên tự lập, xây dựng sự nghiệp riêng trước khi tiếp nhận tài sản gia đình.
