Thế hệ kế thừa và nỗi ám ảnh 'cha làm con phá' của gia tộc tỷ phú châu Á

Ở tuổi gần 70, tỷ phú Mukesh Ambani – người giàu nhất châu Á, bắt đầu chuẩn bị cho việc chuyển giao quyền lực cho ba người con. Tuy nhiên, hành trình này được dự báo sẽ không dễ dàng.
Vợ chồng người con trai út của tỷ phú Mukesh Ambani xuất hiện trong một sự kiện. Ảnh: Reuters

Cuối năm 2024, giới tinh hoa Ấn Độ đổ về thành phố công nghiệp Jamnagar, bang Gujarat để tham dự một sự kiện đặc biệt gắn liền với tên tuổi Mukesh Ambani, người giàu nhất châu Á.

Sự kiện này kỷ niệm 25 năm ngày ông Ambani, Chủ tịch tập đoàn Reliance Industries, thành lập nhà máy lọc dầu lớn nhất thế giới. Đây là nguồn mang lại hơn một nửa doanh thu hàng năm cho tập đoàn trị giá 225 tỷ USD, theo Financial Times.

Khi chuẩn bị bước sang tuổi 70, ông Ambani đang lên kế hoạch chuyển giao quyền điều hành cho ba người con, những người được kỳ vọng sẽ gánh vác trọng trách duy trì và phát triển đế chế gia đình.

Từ khu tập thể đến đỉnh cao tài phiệt

Mukesh Ambani từng sống trong khu nhà tập thể chật chội thuở nhỏ, khi cha ông là Dhirubhai Ambani trở về từ Yemen và bắt đầu dựng nên cơ nghiệp tại Ấn Độ.

Chặng đường gây dựng đế chế kinh doanh bị gián đoạn vào năm 2002 khi ông Dhirubhai qua đời mà không để lại di chúc. Điều này dẫn đến tranh chấp tài sản kéo dài giữa Mukesh và người em trai Anil.

Sau khi đạt được thỏa thuận phân chia, Mukesh dần khẳng định vai trò lãnh đạo. Ông đưa Reliance từ lĩnh vực dệt may và hóa dầu truyền thống mở rộng sang công nghệ, viễn thông và bán lẻ. Dưới tay ông, tập đoàn không chỉ phát triển vượt bậc mà còn bỏ xa phần còn lại của gia đình trong cuộc đua quyền lực.

nguoi giau nhat chau A anh 1

Tỷ phú Mukesh Ambani chuẩn bị chu đáo cho quá trình chuyển giao quyền lực. Ảnh: Reuters.

Trong vòng 10 năm qua, tỷ phú Mukesh Ambani – người sở hữu khối tài sản hơn 100 tỷ USD – đã xây dựng nên đế chế viễn thông Jio, hiện là mạng di động lớn nhất Ấn Độ sau khi đánh bật hàng loạt đối thủ bằng chiến lược cạnh tranh giá mạnh tay.

Từng trải qua tranh chấp nội bộ căng thẳng sau khi người cha quá cố qua đời, Mukesh đã nỗ lực để đảm bảo quá trình chuyển giao quyền lực trong gia tộc diễn ra suôn sẻ và ổn định.

Năm 2023, ông tuyên bố sẽ dành 5 năm cuối cùng của sự nghiệp để đào tạo lớp kế thừa. Cũng trong năm đó, ba người con của ông chính thức tham gia ban lãnh đạo tập đoàn Reliance. Ba mảng kinh doanh chủ chốt được phân chia rõ ràng cho từng người.

Theo các lãnh đạo cấp cao trong tập đoàn, thế hệ trẻ nhà Ambani đã trực tiếp điều hành công việc và đưa ra quyết định cùng ban giám đốc, đồng thời nhận được sự hỗ trợ từ các cố vấn là những tên tuổi lớn trong giới kinh doanh.

Akash và Isha, cặp song sinh 33 tuổi, hiện phụ trách mảng bán lẻ và kỹ thuật số. Cả hai đã giữ ghế trong ban điều hành các công ty con suốt hơn 10 năm. Cậu út Anant, 30 tuổi, hiện giám sát lĩnh vực năng lượng. Cả ba con đều bắt đầu xuất hiện trước công chúng thường xuyên hơn, dù vẫn trong khuôn khổ kiểm soát chặt chẽ.

“Họ rất chủ động và am hiểu kinh doanh,” chuyên gia phân tích Harshraj Aggarwal từ công ty chứng khoán Yes Securities tại Mumbai nhận định.

Akash và Isha đã có bài phát biểu tại các cuộc họp cổ đông thường niên tổ chức trực tuyến. Riêng Anant vẫn chưa chính thức phát biểu trước công chúng, nhưng theo nguồn tin thân cận, nhiều khả năng sẽ xuất hiện trong kỳ họp sắp tới.

Áp lực nối nghiệp người cha quyền lực

Gia tộc Ambani từ lâu được ví như một thế lực thực sự tại Ấn Độ, có ảnh hưởng sâu rộng trên nhiều lĩnh vực. Tập đoàn Reliance thậm chí còn được gọi là “nhà nước trong nhà nước” vì vai trò quan trọng trong nền kinh tế đất nước.

Tuy vậy, không ít người am hiểu nội tình đã bày tỏ nghi ngại – dù chỉ sau cánh gà, rằng liệu ba người con của Mukesh có đủ bản lĩnh, khát vọng và sự sắc bén để lèo lái đế chế hàng đầu Ấn Độ giống như cha họ đã từng hay không.

nguoi giau nhat chau A anh 2

Ba người con thừa kế gồm Anant, Isha và Akash (cặp song sinh), đứng lần lượt từ trái qua. Ảnh: GQ.

Một nhà quản lý quỹ chia sẻ rằng ông không rõ nên nhìn nhận như thế nào về các con của tỷ phú Mukesh Ambani. Dù thường xuất hiện trước công chúng, ba người con lại ít khi lên tiếng khiến giới đầu tư khó đánh giá năng lực của họ một cách khách quan. Người này cho rằng đây là một trong những bài toán kế nhiệm phức tạp nhất của giới doanh nghiệp Ấn Độ.

Một giám đốc điều hành tại Ấn Độ nhận xét Mukesh Ambani có sự quyết liệt và đam mê hiếm người bì kịp, điều khiến cho việc chuyển giao thế hệ sắp tới trở nên đặc biệt thử thách.

Theo một nguồn tin am hiểu nội tình, ba người con đã được phân chia công việc theo đúng sở thích cá nhân. Akash, tốt nghiệp Đại học Brown tại Mỹ, là người có thiên hướng công nghệ. Một nhà đầu tư của Jio cho biết Akash không phải người quá tham vọng về quyền lực. Trong một hội nghị công nghệ diễn ra tại Mumbai đầu năm nay, Akash hiếm hoi phát biểu trước công chúng và gửi lời cảm ơn gia đình đã tiếp thêm sự tự tin.

Isha, chị gái song sinh của Akash, từng học tại Yale và lấy bằng MBA từ Stanford. Cô từng có thời gian làm việc tại McKinsey. Theo giới thiệu, Isha rất yêu nghệ thuật và tích cực tham gia các hoạt động văn hóa trong gia đình. Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Vogue India, cô mô tả bản thân là người sống nội tâm, thích kết bạn với giới nghệ sĩ Bollywood, trong đó có Alia Bhatt.

Anant, em út trong ba người, cũng tốt nghiệp Brown và hiện là người duy nhất giữ vai trò giám đốc điều hành tại Reliance. Anh là nhân vật được dư luận quan tâm nhiều nhất trong ba anh em.

Trong một bài nói chuyện tại Đại học Harvard hồi tháng 2, bà Nita Ambani gọi Anant là người rất sùng đạo, có đời sống tâm linh sâu sắc. Trước sinh nhật lần thứ 30, Anant từng thực hiện một cuộc hành hương dài 170 km từ Jamnagar đến thành phố linh thiêng Dwarka.

Một người thân cận với tập đoàn cho biết Reliance hiện đặt trọng tâm vào việc đào tạo thế hệ nhân sự chuyên nghiệp, có kinh nghiệm, nhằm giúp công ty tiếp tục phát triển bền vững qua nhiều thế hệ. Tuy vậy, cũng có ý kiến cho rằng còn quá sớm để đánh giá đầy đủ năng lực của các con nhà Ambani.

Một doanh nhân tại địa phương, cũng là lãnh đạo một nhóm doanh nghiệp, chia sẻ rằng ông luôn nhớ về những ngày khởi nghiệp gian khó của dòng họ Ambani. Người sáng lập Dhirubhai từng làm việc tại một trạm xăng ở Yemen, còn Mukesh, sinh ra tại Aden từng kể rằng ký ức đầu đời của ông là sống chen chúc cùng tám người khác trong một căn phòng nhỏ.

Vị doanh nhân này dẫn lại một câu tục ngữ địa phương nổi tiếng: thế hệ đầu là những người chịu khó làm lụng kiếm sống, thế hệ thứ hai thì sống trong nhung lụa, còn thế hệ thứ ba, hàm ý Akash, Isha và Anant có thể sẽ phá bỏ tất cả.