Bernard Arnault đang phải đối mặt với giai đoạn khó khăn nhất của LVMH sau 36 năm lãnh đạo
Tỷ phú Bernard Arnault khó chịu vì... nhạc chờ
Tại hội trường nằm sâu dưới kim tự tháp kính của Bảo tàng Louvre ở Paris, Bernard Arnault không giấu được sự bực bội.
Giữa bối cảnh LVMH đang đối mặt với nhiều thách thức lớn như nhu cầu sụt giảm mạnh tại thị trường Trung Quốc và nguy cơ Mỹ tăng thuế nhập khẩu, khiến cổ phiếu lao dốc và tài sản của ông tụt hạng từ vị trí giàu nhất xuống thứ 9 thế giới, vị CEO 75 tuổi lại khó chịu vì một lý do bất ngờ: bản nhạc chờ.
Khi các cổ đông lần lượt bước vào cuộc họp thường niên của LVMH vào một sáng tháng Tư, bản nhạc nhẹ nhàng quen thuộc vang lên khiến ông nhíu mày.
"Xin lỗi mọi người vì chúng ta lại dùng đúng bản nhạc năm ngoái. Cá nhân tôi không thích nó chút nào", Arnault – người vốn chơi piano cổ điển nói với vẻ không hài lòng.
Lời phàn nàn khiến cả khán phòng bật cười ngượng ngùng. Ông lập tức quay sang một lãnh đạo ngồi cạnh và đề nghị năm sau nên chọn một bản nhạc khác.
Ông Arnault phát biểu tại đại hội cổ đông thường niên của LVMH diễn ra tại Paris ngày 17 tháng 4. Ảnh: Nathan Laine/ Bloomberg.
LVMH đối mặt giai đoạn khó khăn nhất sau 36 năm dưới thời Bernard Arnault
Gần đây, tập đoàn hàng xa xỉ lớn nhất thế giới LVMH không còn giữ được phong độ ổn định như trước. Bernard Arnault, người đàn ông 76 tuổi đứng sau đế chế trị giá 85 tỷ euro, nổi tiếng là nhà lãnh đạo tỉ mỉ đến mức chọn cả nhạc nền cho đại hội cổ đông, giờ đang phải đối mặt với thử thách lớn nhất trong sự nghiệp điều hành.
Sau nhiều năm hưởng lợi từ sự tăng trưởng mạnh mẽ của giới siêu giàu toàn cầu, LVMH giờ đây lại lao đao khi ngành hàng xa xỉ trị giá 364 tỷ euro bắt đầu chững lại vì làn sóng suy thoái. Trong khi các đối thủ như Hermès và Richemont vẫn giữ được sức bật tốt, thì LVMH lại để lộ rõ điểm yếu. Những tín hiệu hiện tại cho thấy tình hình có thể còn xấu hơn trước khi có dấu hiệu hồi phục.
Theo chia sẻ từ hơn chục nguồn tin thân cận gồm nhân sự nội bộ, giới đầu tư và chuyên gia theo dõi ngành, các vấn đề đang phát sinh từ nhiều mảng kinh doanh quan trọng như Dior, Moët Hennessy và cả thương hiệu trụ cột Louis Vuitton. Một phần nguyên nhân được cho là do chiến lược mở rộng quá nhanh khiến LVMH sở hữu hơn 75 thương hiệu, trở nên cồng kềnh và khó kiểm soát. Thêm vào đó, việc chưa có kế hoạch kế nhiệm rõ ràng cũng khiến giới đầu tư thêm phần lo ngại.
Ông Pierre-Olivier Essig, Trưởng bộ phận nghiên cứu của AIR Capital, nhận định: "Trong 20 năm theo dõi LVMH, tôi chưa từng thấy nhiều dấu hiệu cảnh báo như lúc này. Dù từng vượt qua khủng hoảng tài chính toàn cầu và cả đại dịch, nhưng quy mô hiện tại của tập đoàn đã lớn hơn rất nhiều, nên cú sụt giảm giá trị vừa qua là chưa từng có. Đây có thể là cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong lịch sử LVMH".
Hiện tại, giá trị thị trường của LVMH đã giảm mạnh sau ba đợt suy thoái liên tiếp, phản ánh những áp lực mà tập đoàn đang gánh chịu trong bối cảnh ngành xa xỉ toàn cầu chuyển mình.
Vốn hóa thị trường của tập đoàn đã giảm mạnh qua 3 đợt suy thoái riêng biệt
Giá cổ phiếu của tập đoàn LVMH đã giảm gần một nửa so với mức đỉnh vào tháng 4 năm 2023, khiến vốn hóa thị trường bốc hơi khoảng 221 tỷ Euro. LVMH hiện không còn góp mặt trong top ba cổ phiếu có giá trị lớn nhất châu Âu và cũng đánh mất vị trí công ty giá trị nhất nước Pháp. Danh hiệu này hiện thuộc về Hermès, đối thủ từng bị ông Bernard Arnault âm thầm tìm cách thâu tóm nhưng bất thành.
Vào khoảng một năm trước, ông Arnault từng đứng đầu bảng xếp hạng tỷ phú của Bloomberg. Ông là người đầu tiên ngoài khu vực Bắc Mỹ và cũng là doanh nhân ngành hàng tiêu dùng duy nhất đạt được vị trí này. Khi đó, giá trị tài sản ròng của ông đạt đỉnh 231 tỷ USD vào tháng 3 năm 2024, vượt qua cả Elon Musk và Jeff Bezos. Năm ấy, LVMH cũng gây chú ý khi các thương hiệu của tập đoàn góp mặt tại Thế vận hội Paris. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, ông Arnault không còn giữ được “hào quang Olympic” khi giá trị tài sản đã giảm xuống còn khoảng 150 tỷ USD do cổ phiếu LVMH lao dốc.
Các cổ đông cùng các thành viên trong gia đình đã có mặt tại đại hội cổ đông thường niên của LVMH tổ chức ở Paris ngày 17 tháng 4. Ảnh:Nathan Laine/ Bloomberg.
Tình hình tài chính của LVMH vẫn ổn định bất chấp khó khăn
Dù đối mặt với nhiều thách thức, LVMH vẫn duy trì nền tảng tài chính vững chắc. Năm ngoái, tỷ lệ nợ ròng trên vốn chủ sở hữu giảm còn khoảng 13 phần trăm, thấp hơn nhiều so với mức 20 phần trăm của năm 2021. Dòng tiền tự do từ hoạt động kinh doanh đạt 10,5 tỷ euro trong năm 2024, tăng hơn 25 phần trăm so với năm trước.
Cuối năm 2024, gia tộc Arnault đang nắm 49 phần trăm cổ phần và 65 phần trăm quyền biểu quyết tại LVMH. Khi giá cổ phiếu giảm mạnh sau báo cáo kết quả kinh doanh kém tích cực vào cuối tháng 1, các công ty của gia đình như Christian Dior SE và Financière Agache SA đã tranh thủ mua vào hơn 1,1 tỷ euro cổ phiếu, theo hồ sơ được công bố.
Tại đại hội cổ đông, ông Bernard Arnault vẫn là người giàu nhất châu Âu và tỏ ra lạc quan về triển vọng lâu dài của tập đoàn. Ông nói rằng có đầy đủ lý do để tin vào sức hấp dẫn bền vững của ngành hàng xa xỉ và đây cần là kim chỉ nam cho chiến lược dài hạn.
Tuy nhiên, khó khăn hiện tại có phần khác biệt so với các cuộc khủng hoảng trước. Những cú sốc như sự kiện 11 tháng 9 năm 2001 hay cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 từng được bù đắp nhờ đà tăng trưởng mạnh mẽ từ Trung Quốc. Người tiêu dùng nước này từng xem hàng Pháp cao cấp là biểu tượng cho sự thành đạt. Nhưng hiện tại, Trung Quốc đang siết chặt các hành vi phô trương, người tiêu dùng chuyển hướng sang ưa chuộng sản phẩm nội địa. Trong khi đó, tại Mỹ, một thị trường quan trọng khác, Tổng thống Donald Trump lại gia tăng sức ép thuế đối với hàng hóa từ châu Âu.
Trước nguy cơ thuế quan leo thang, ông Arnault đã tận dụng mối quan hệ cá nhân với Tổng thống Mỹ. Hai người quen biết từ thập niên 1980 khi ông Arnault đầu tư vào bất động sản tại Mỹ. Ông từng dự lễ nhậm chức của ông Trump và mới đây cùng con trai Alexandre được mời tới Nhà Trắng khi Tiffany & Co. thuộc LVMH đảm nhận thiết kế cúp cho World Cup 2026. Dù ông Trump gọi hai cha con Arnault là bạn thân, cuộc gặp không mang lại bước tiến nào về chính sách thuế. Chỉ vài tuần sau, ông Trump thậm chí còn đe dọa áp mức thuế 50 phần trăm với hàng hóa đến từ Liên minh châu Âu.
Alexandre Arnault xuất hiện tại Nhà Trắng vào tháng 5 trong một sự kiện chính thức. Ảnh: Samuel Corum/ Bloomberg.
Các tập đoàn trong ngành hàng xa xỉ đang trải qua giai đoạn nhiều biến động khi môi trường kinh tế vĩ mô trở nên kém thuận lợi. Để thích nghi, nhiều doanh nghiệp buộc phải điều chỉnh chiến lược. Ví dụ điển hình là tập đoàn Kering, chủ sở hữu thương hiệu Gucci, vừa bổ nhiệm Luca de Meo - cựu lãnh đạo đã giúp hồi sinh hãng xe Renault vào vị trí Tổng giám đốc điều hành.
Với LVMH, thách thức càng trở nên phức tạp hơn khi Bernard Arnault, Chủ tịch kiêm CEO tập đoàn, nổi tiếng với chiến lược thâu tóm không khoan nhượng. Những thương vụ mua lại táo bạo này đã giúp ông được ví như “sói mặc cashmere” vì vừa quyết liệt, vừa tinh tế. Nhờ đó, LVMH sở hữu danh mục thương hiệu đa dạng bậc nhất trong ngành xa xỉ toàn cầu, ít có đối thủ nào sánh kịp.
Danh mục kinh doanh của LVMH trải dài từ thương hiệu chủ lực Louis Vuitton chuyên túi xách, thời trang, socola, đến mảng đồ uống Moët Hennessy, chuỗi bán lẻ mỹ phẩm Sephora, khách sạn cao cấp Cheval Blanc và cả nhà hàng L’Ami Louis ở Paris, nơi nổi tiếng với món gà quay có giá hơn 100 USD một suất. Tuy nhiên, hiệu quả giữa các lĩnh vực rất khác nhau, khiến một số nhà đầu tư đánh giá thấp giá trị cổ phiếu của tập đoàn.
Chẳng hạn, Hermès, tập đoàn chỉ sở hữu một thương hiệu duy nhất đang được giao dịch với hệ số P/E lên đến 50 lần. Trong khi đó, LVMH chỉ đạt khoảng 20 lần, theo dữ liệu từ Bloomberg.
“Khi LVMH còn tăng trưởng mạnh, nhà đầu tư không quá quan tâm đến cơ cấu tập đoàn. Nhưng khi thị trường khó khăn, họ nhanh chóng điều chỉnh lại định giá”, Ariane Hayate, quản lý quỹ tại Edmond de Rothschild Asset Management, đơn vị đang nắm giữ cổ phiếu LVMH – nhận xét. Bà cho rằng tập đoàn cần xem lại danh mục đầu tư và nên cân nhắc bán bớt một số thương hiệu kém hiệu quả.
Trong năm qua, LVMH đã bán những thương hiệu không còn phù hợp như Off-White và Stella McCartney. Tập đoàn cũng đang tiếp tục rà soát toàn bộ hoạt động, đặc biệt là ở mảng rượu vang và rượu mạnh. Một số nguồn tin cho biết, LVMH từng xem xét việc tách riêng chuỗi bán lẻ Sephora và thậm chí từng cân nhắc niêm yết cổ phiếu tại sàn Amsterdam vào năm 2021.
Moët Hennessy, mảng đồ uống của tập đoàn từng được xem là ứng viên cho việc tách riêng sau khi đối tác Diageo, hiện nắm 34% cổ phần, đề xuất niêm yết công ty vào năm 2023. Tuy nhiên, ông Arnault đã bác bỏ ý tưởng này. Tình hình tại Moët Hennessy ngày càng đáng lo ngại khi doanh thu từ Champagne và Cognac giảm mạnh, buộc đơn vị này phải cắt giảm tới 13% nhân sự. CEO của mảng này cũng đã bị thay thế. Phía Diageo từ chối đưa ra bình luận.
Cửa hàng Sephora tại Trung Quốc vào một ngày hoạt động bình thường. Ảnh: Na Bian/ Bloomberg.
LVMH đối mặt nhiều thách thức khi giữ lại Sephora và vực dậy Dior
Theo chuyên gia phân tích Erwan Rambourg của HSBC, việc tiếp tục nắm giữ Sephora có thể không còn phù hợp vì đây không phải là lĩnh vực cốt lõi của LVMH trong dài hạn. Trong khi đó, thương hiệu rượu Hennessy Cognac nhiều khả năng sẽ được tái cơ cấu và sáp nhập với một đối thủ trước khi được tách riêng.
Hiện tại, mảng đồ uống có cồn cùng với Dior đang là hai điểm yếu gây khó cho hai trong số năm người con của tỷ phú Bernard Arnault. Con gái lớn của ông, Delphine Arnault, tiếp quản Dior từ năm 2023 sau thời gian dài làm việc tại Louis Vuitton. Việc bổ nhiệm này được xem là một minh chứng cho sự tin tưởng mà ông Arnault dành cho con gái, nhất là khi Dior chính là thương hiệu đã đặt nền móng cho sự nghiệp của ông từ những năm 1980.
Tuy nhiên, sau nhiều năm tăng trưởng mạnh với những sản phẩm nổi bật như túi Dior Book có giá 2.750 euro cùng loạt thiết kế được các ngôi sao như Rihanna hay Jennifer Lawrence yêu thích, doanh số của Dior gần đây đã chững lại và tụt hậu so với Louis Vuitton. Một số chuyên gia cho rằng nguyên nhân chính là do mức tăng giá sản phẩm quá cao, khiến khách hàng dè dặt hơn.
Dior cũng gặp phải rắc rối pháp lý tại Ý vào năm ngoái khi một số đối tác bị cáo buộc bóc lột lao động nhập cư trái phép để giảm chi phí sản xuất. Dù thương hiệu đã dàn xếp xong vụ việc vào tháng trước, hình ảnh của hãng vẫn bị ảnh hưởng đáng kể.
Việc khôi phục phong độ cho Dior là ưu tiên sống còn đối với LVMH khi thương hiệu này đang chiếm khoảng 14 phần trăm lợi nhuận toàn tập đoàn, chỉ đứng sau Louis Vuitton với khoảng 55 phần trăm theo ước tính của HSBC. Để thúc đẩy tăng trưởng, LVMH đã bổ nhiệm nhà thiết kế Jonathan Anderson làm giám đốc sáng tạo mới, phụ trách toàn bộ các dòng sản phẩm từ nữ, nam đến thời trang cao cấp. Tuy nhiên, bộ sưu tập nữ đầu tiên của Anderson, vốn là mảng quan trọng nhất về mặt doanh thu, phải tới Tuần lễ thời trang Paris mùa thu năm nay mới được trình làng. Tác động thực sự của sự thay đổi này vì vậy vẫn còn phải chờ thêm thời gian.
Cửa hàng Dior tại Seoul, Hàn Quốc. Ảnh: Tina Hsu/Bloomberg.
Mảng kinh doanh rượu Moët Hennessy của LVMH đang đối mặt với nhiều thách thức. Tại Mỹ, lạm phát khiến người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, trong khi các dòng rượu Cognac dần mất thị phần vào tay những đối thủ như tequila và Bourbon với mức giá dễ tiếp cận hơn. Không chỉ vậy, cuộc chiến thuế giữa Trung Quốc và Liên minh châu Âu cũng tác động tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu, khiến doanh số Cognac tại Trung Quốc sụt giảm mạnh.
Tháng 2 vừa qua, ban lãnh đạo Moët Hennessy có sự thay đổi lớn. Jean-Jacques Guiony, cựu Giám đốc tài chính của tập đoàn, được bổ nhiệm làm CEO. Ông đồng hành cùng Alexandre Arnault, con trai thứ ba của Chủ tịch tập đoàn Bernard Arnault. Alexandre, 33 tuổi, vừa hoàn tất quá trình tái định vị thương hiệu trang sức Tiffany tại Mỹ sau khi LVMH mua lại hãng này vào năm 2021.
Tuy nhiên, bộ đôi lãnh đạo mới không có màn khởi đầu thuận lợi. Trong một đoạn video nội bộ gửi nhân viên ngày 30 tháng 4, ngay trước kỳ nghỉ lễ Quốc tế Lao động tại Pháp, họ thông báo doanh số sụt giảm nghiêm trọng và buộc phải cắt giảm 1.200 vị trí làm việc.
Đà chững lại của ngành hàng xa xỉ đang đặt ra nhiều câu hỏi cho tập đoàn LVMH, đặc biệt là về chiến lược đa dạng hóa sản phẩm tại thương hiệu chủ lực Louis Vuitton. Ngân hàng HSBC cảnh báo nếu không sớm có giải pháp, vấn đề này có thể tác động tiêu cực đến toàn bộ hoạt động kinh doanh của tập đoàn.
Bốn thương hiệu của LVMH tạo ra 80% lợi nhuận tập đoàn năm ngoái
Dữ liệu do HSBC ước tính, thể hiện mức đóng góp của bốn thương hiệu vào lợi nhuận trước lãi vay và thuế năm 2024. Lưu ý: LVMH không công bố báo cáo tài chính riêng cho từng thương hiệu.
Bên cạnh khó khăn trong kinh doanh, câu chuyện kế nhiệm tại LVMH đang thu hút sự quan tâm lớn từ giới đầu tư. Dù đã bước sang tuổi 76, ông Bernard Arnault vẫn chưa có dấu hiệu lui về hậu trường. Tại đại hội cổ đông năm nay, ông còn được thông qua việc kéo dài giới hạn tuổi đảm nhiệm chức vụ CEO từ 80 lên 85.
Giáo sư Raffi Amit thuộc Trường Kinh doanh Wharton cho rằng, trong giai đoạn khó khăn, các nhà sáng lập thường càng gắn bó và nỗ lực để chèo lái công ty. Ông nhận định không có lý do gì để nghĩ rằng tuổi tác sẽ khiến ông Arnault thay đổi cách làm việc.
Khác với nhiều tập đoàn gia đình khác, ông chủ LVMH đã đưa cả năm người con gồm Delphine, Antoine, Alexandre, Frédéric và Jean vào guồng quay điều hành doanh nghiệp. Tuy vậy, các quyết định nội bộ vẫn được giữ kín và ít khi lộ ra những mâu thuẫn.
Dù vậy, thị trường đang ngày càng lo ngại về tương lai kế thừa tại tập đoàn này. Một số nhà phân tích thậm chí cho rằng cổ phiếu LVMH đang chịu ảnh hưởng bởi cái gọi là "chiết khấu quản trị" do chưa có một phương án kế nhiệm rõ ràng.
Chuyên gia Flavio Cereda, phụ trách đầu tư vào các thương hiệu xa xỉ tại GAM UK, nhận xét rằng hiện LVMH đang trong giai đoạn chuyển giao quan trọng. Ông Arnault dường như đang thử thách từng người con để chọn ra người phù hợp nhất.
Bianchi cùng Arnault xuất hiện tại cuộc họp báo công bố kết quả kinh doanh của LVMH diễn ra ở Paris vào tháng 1. Ảnh: Nathan Laine/ Bloomberg.
Năm ngoái, khi các con của Bernard Arnault còn đang trong quá trình tích lũy kinh nghiệm điều hành, ông đã chọn Stéphane Bianchi làm người hỗ trợ đắc lực. Ông Bianchi từng là tư vấn viên tại Arthur Andersen và gần như dành trọn sự nghiệp để điều hành các công ty mỹ phẩm và thời trang thuộc sở hữu gia đình. Trong suốt quá trình đó, ông đặc biệt chú trọng đến việc đào tạo thế hệ lãnh đạo kế tiếp.
Gia nhập tập đoàn LVMH từ năm 2018, Bianchi phụ trách mảng đồng hồ với các thương hiệu lớn như Tag Heuer và từng làm việc sát cánh cùng Frédéric Arnault.
Trong buổi đại hội cổ đông, Bianchi năm nay 60 tuổi cho biết LVMH đã xây dựng kế hoạch kế nhiệm trung hạn, đồng thời có phương án dự phòng nếu xảy ra tình huống bất ngờ. Tuy vậy, việc chưa công bố rõ ai sẽ là người thay thế ông chủ hiện tại khiến giới đầu tư vẫn còn nhiều băn khoăn.
Hiện tập đoàn vẫn do Bernard Arnault trực tiếp điều hành. Tại một sự kiện ở Oxford Union vào năm 2016, ông từng nhấn mạnh nguyên tắc lãnh đạo của mình: một công ty dù đang phát triển mạnh mẽ cũng phải được quản lý với tinh thần luôn sẵn sàng cho tình huống có thể phá sản trong vòng một năm.
