Khoảng nửa đêm, trong căn phòng yên tĩnh dành cho các bà mẹ cho con bú, bốn phụ nữ ngồi lặng lẽ. Một người mẹ vừa sinh chưa đầy hai tuần, mí mắt nặng trĩu, vừa ôm con vừa thiếp đi vì quá mệt. Lúc đó, một y tá bước vào, nhẹ nhàng bế đứa bé để người mẹ có thể trở về phòng riêng nghỉ ngơi. Ở Hàn Quốc, giấc ngủ vốn trở thành điều xa xỉ sau sinh lại được đưa vào dịch vụ chăm sóc trọn gói tại các trung tâm hậu sản.
The New York Times đã chọn chi tiết này để mở đầu bài viết về dịch vụ ở cữ tại Hàn Quốc, nơi có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới nhưng hệ thống chăm sóc sau sinh lại được đánh giá hàng đầu.
Nhân viên chăm sóc trẻ sơ sinh tại St. Park - một trung tâm ở cữ tại Hàn Quốc (Ảnh: Jean Chung/The New York Times)
Không chỉ riêng Hàn Quốc, nhiều nước châu Á khác cũng đang phát triển mạnh dịch vụ này do có nét văn hóa tương đồng. Tại Tokyo, các khách sạn chăm sóc sau sinh luôn trong tình trạng "cháy phòng". Singapore có những gia đình sẵn sàng chi hàng chục nghìn SGD cho gói ở cữ cao cấp, tương đương khoảng 205 triệu đồng.
Trung Quốc cũng không kém cạnh. Từ năm 2018, nước này đã có hơn 3.000 trung tâm chăm sóc sau sinh theo số liệu của Viện Nghiên cứu Công nghiệp Quảng Đông. Đến tháng 8/2023, con số này đã tăng lên 5.133 trung tâm theo báo cáo trên ResearchGate.
Những con số này không phải chuyện nhỏ. Đây chính là minh chứng cho thấy truyền thống ở cữ đang được "thổi hồn" mới. Từ phong tục xưa, nó đã trở thành một ngành kinh doanh chuyên nghiệp với tiêu chuẩn khoa học, mang lại trải nghiệm nghỉ dưỡng đẳng cấp cho các mẹ sau sinh.
Tiền tỷ để được "ở cữ sao"
Ở Hàn Quốc, người ta gọi các trung tâm chăm sóc sau sinh là "joriwon". Đây là những nơi nhỏ xinh, sang trọng và thoải mái. Các mẹ được chăm sóc tận tình trong vài tuần sau sinh, tận hưởng dịch vụ ngang tầm khách sạn 5 sao.
Không chỉ được ngủ đủ giấc, các mẹ ở đây còn được phục vụ 3 bữa ăn nóng hổi ngay tại phòng. Thêm vào đó là dịch vụ massage, chăm sóc da mặt và các lớp học nuôi con. Trẻ sơ sinh được y tá chăm sóc 24/7, mẹ chỉ cần ra ngoài khi đến giờ cho con bú ở phòng chung hoặc có thể gọi đưa con về phòng bất cứ lúc nào.
Tỷ lệ sử dụng dịch vụ này rất cao ở Hàn Quốc, đặc biệt tại các thành phố lớn. Phụ nữ sau sinh thường chọn ở lại từ vài ngày đến 3 tuần để "ngủ bù", hồi phục sức khỏe và học kỹ năng chăm con. Điều này giúp họ chuẩn bị tốt hơn cho cuộc sống với thành viên mới, đồng thời sẵn sàng đối phó với áp lực khi trở lại công việc.
Theo Asia News Network, cuối năm 2024, chính quyền Seoul công bố chi phí trung bình cho dịch vụ này là 4,78 triệu won trong 2 tuần, tương đương khoảng 90 triệu đồng. Phòng cao cấp có giá 7,64 triệu won, khoảng 114 triệu đồng.
Bữa trưa của một người mẹ mới sinh tại St. Park (Ảnh: Jean Chung/The New York Times)
Bên ngoài và phòng massage chân tại Anidar - một joriwon ở Seoul (Ảnh: Jean Chung/The New York Times)
Ngành kinh tế ở cữ đã phát triển mạnh tại Trung Quốc trong nhiều thập kỷ qua. Theo truyền thống, người Trung Quốc có tục "zuo yuezi" hay nghỉ ở cữ 30 ngày sau sinh. Thông thường, các bà mẹ, bà ngoại sẽ vào cuộc chăm sóc con dâu theo những quy tắc kiêng cữ nghiêm ngặt.
Tuy nhiên, khái niệm truyền thống này giờ đã được "thổi" thành ngành kinh doanh béo bở. Các trung tâm hậu sản cao cấp biến tháng ở cữ thành kỳ nghỉ dưỡng y tế đẳng cấp. Họ cung cấp phòng riêng sang trọng, liệu pháp vật lý, bữa ăn bổ dưỡng theo chế độ chuyên gia và khu chăm trẻ riêng biệt để các mẹ thực sự được thư giãn.
Năm 2019, chị Qian Lang đã trải nghiệm dịch vụ này tại Mammybest, một trung tâm chăm sóc hậu sản tư nhân ở Hàng Châu. Chị chọn gói dịch vụ "bình dân" nhất với giá 69.800 nhân dân tệ, tương đương 235 triệu đồng cho 4 tuần lưu trú.
Con số này chỉ là "hạt tiêu" so với gói VIP nhất của trung tâm. Gói dịch vụ cao cấp có thể "đốt ví" tới 398.000 nhân dân tệ, tức gần 1,34 tỷ đồng cho 4 tuần ở cữ.
Cả mẹ và em bé đều được chăm sóc tại Mammybest (Ảnh: Shi Yangkun/ Sixth Tone)
Phòng nghỉ tại trung tâm (Ảnh: Shi Yangkun/ Sixth Tone)
Tháng 9/2025 vừa qua, Katie Lee, một bà mẹ người Mỹ đã chia sẻ trên CNBC về trải nghiệm ở cữ tại Đài Loan khiến nhiều người quan tâm. Cô từng gặp nhiều khó khăn sau khi sinh con đầu lòng vì căng thẳng và trầm cảm.
Tháng 7/2024, gia đình Katie chuyển sang sống ở Đài Loan. Đúng một năm sau, tháng 7/2025, họ chào đón đứa con thứ hai. Sau sinh được 10 ngày, Katie quyết định ở tại một trung tâm chăm sóc sau sinh với chi phí 300 USD mỗi ngày, tương đương gần 8 triệu đồng.
Số tiền này bao gồm toàn bộ dịch vụ chăm sóc trẻ sơ sinh 24/7, các bữa ăn do chuyên gia dinh dưỡng thiết kế riêng cho mẹ sau sinh, liệu pháp y học cổ truyền Trung Quốc. Ngoài ra, Katie còn được massage, gội đầu và tập yoga hoàn toàn miễn phí.
"Tôi nghĩ mọi phụ nữ đều xứng đáng có được trải nghiệm như thế này. Cảm giác như đang nghỉ dưỡng ở khách sạn 5 sao, có người chăm sóc con và chuẩn bị đồ ăn chu đáo", Katie chia sẻ.
Tổng cộng, Katie đã chi khoảng 5.000 USD (tương đương 132 triệu đồng) cho cả quá trình sinh con tại bệnh viện tư trong 3 ngày và ở cữ tại trung tâm trong 10 ngày.
Gia đình Katie Lee (Ảnh: NVCC/ CNBC)
Tại Nhật Bản, loại hình khách sạn chăm sóc mẹ bầu sau sinh đang được nhiều người lựa chọn. Dịch vụ này có tên gọi là "khách sạn ở cữ" và ngày càng phát triển mạnh.
Theo ghi nhận của Asia News Network tại khách sạn ở cữ Mamma Levata ở Tokyo năm 2023, dù chi phí khá "chát" với mức thấp nhất 60.000 yen mỗi ngày (tương đương 10,5 triệu đồng) nhưng vẫn đông khách.
Từ tháng 11/2022 đến tháng 3/2023, đã có khoảng 200 sản phụ sử dụng dịch vụ này. Thậm chí các phòng dành cho tháng 4 và tháng 5/2023 đã được đặt kín từ trước.
Nhân viên chăm sóc các bé sơ sinh tại một khách sạn ở cữ ở Tokyo (Ảnh: Yomiuri Shimbun)
Ở Singapore, các trung tâm ở cữ ngày càng "lên ngôi". Những nơi này cung cấp dịch vụ "tất tần tật" từ chỗ nghỉ dưỡng cho sản phụ đến bảo mẫu riêng chăm sóc em bé.
Báo Today Singapore cho biết nhiều cặp vợ chồng trẻ sẵn sàng "chịu chơi" để có dịch vụ ở cữ đẳng cấp. Điển hình là vợ chồng Chen Liyi. Sau khi sinh con tháng 5/2023, cô đã bỏ ra 23.800 đô Singapore, tương đương 488 triệu đồng, để ở cữ 28 ngày tại một trung tâm cao cấp.
"Ở trung tâm chăm sóc sau sinh, tôi không phải căng thẳng về nhiều việc. Vì là lần đầu làm bố mẹ nên vợ chồng tôi chẳng biết gì về cách chăm con nhỏ", Chen chia sẻ.
Theo cô, việc đầu tư "khủng" cho dịch vụ chăm sóc sau sinh chất lượng cao giờ đã trở thành chuyện bình thường trong nhóm bạn và gia đình mình.
Phòng suite tại Shangri-La Apartments - một nơi cung cấp dịch vụ lưu trú và ở cữ của các mẹ bỉm tại Singapore (Ảnh: Singjoy)
Từ truyền thống riêng tư đến "ngành kinh doanh tỷ đô"
Những mức giá "cắt cổ" và các trung tâm chăm sóc mẹ bầu sang trọng chỉ là phần nhìn thấy của thị trường chăm sóc hậu sản khổng lồ. Nhiều báo cáo ước tính ngành dịch vụ hậu sản toàn cầu đã đạt quy mô hàng chục tỷ USD và sẽ tiếp tục "bùng nổ" trong 10 năm tới. Con số này đủ khiến các nhà đầu tư, startup và bệnh viện phải "để mắt" tới.
Các nghiên cứu thị trường đều dự báo mức tăng trưởng "khủng" trong giai đoạn 2024-2033. Nhìn vào quy mô và tốc độ phát triển, gọi đây là "ngành công nghiệp tỷ đô" không hề quá lời.
Theo báo cáo của Mordor Intelligence (Ấn Độ), thị trường hậu sản dự kiến đạt gần 15,18 tỷ USD năm 2025 và có thể lên tới 24,96 tỷ USD vào 2030, tốc độ tăng trưởng 10,46% mỗi năm.
Riêng mảng trung tâm chăm sóc mẹ và bé sau sinh, Econ Market Research định giá khoảng 5,27 tỷ USD trong năm 2024. Con số này có thể "nhảy vọt" lên 16,94 tỷ USD vào 2033 với mức tăng trưởng 15,71%.
Trung Quốc là thị trường tiêu biểu. Ngành chăm sóc mẹ và bé nước này "phình to" từ 9,3 tỷ nhân dân tệ (khoảng 1,3 tỷ USD) năm 2018 lên 22,3 tỷ nhân dân tệ năm 2022.
Tập đoàn Saint Bella chuyên cung cấp dịch vụ chăm sóc sau sinh cao cấp ở Trung Quốc chính là ví dụ điển hình. Doanh thu của công ty này tăng từ 259 triệu nhân dân tệ (khoảng 35,8 triệu USD) năm 2021 lên 560 triệu nhân dân tệ (khoảng 77,4 triệu USD) năm 2023.
Đáng chú ý, gói dịch vụ rẻ nhất của Saint Bella là gói 28 ngày với giá 328.800 đô la Hồng Kông, tương đương khoảng 1,1 tỷ đồng Việt Nam.
Hình ảnh quảng bá cao cấp của Saint Bella (Ảnh: Saint Bella Group)
Phòng nghỉ y hệt khách sạn sang chảnh của Saint Bella (Ảnh: Saint Bella Group)
Bữa ăn của sản phụ trong thời gian ở cữ tại Saint Bella (Ảnh: Saint Bella Group)
Tại sao người ta lại sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn chỉ để ở cữ trong thời gian ngắn?
Tại sao việc confinement vốn rất riêng tư, đầy cấm kỵ lại biến thành ngành kinh doanh phát triển mạnh mẽ như hiện nay?
Câu trả lời chính nằm ở việc thiếu hỗ trợ trong gia đình hiện đại. Quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, kết hợp với việc phụ nữ ngày càng đi làm nhiều hơn, đã khiến mô hình gia đình nhỏ dần thay thế gia đình đông người.
Trước kia, bà ngoại hoặc bà nội thường trực tiếp chăm sóc con dâu lúc sinh con. Nhưng giờ đây, nhiều gia đình thành thị không còn được hỗ trợ như vậy nữa. Do đó, việc đến các trung tâm chăm sóc sau sinh với đội ngũ y tá, chuyên viên giàu kinh nghiệm gần như trở thành lựa chọn "không thể tránh khỏi" của các gia đình trẻ.
Theo báo The New York Times, tại Hàn Quốc có tới 8/10 phụ nữ sau sinh chọn ở joriwon (trung tâm chăm sóc sau sinh). Tình trạng cạnh tranh giành chỗ căng thẳng đến mức nhiều người phải đặt chỗ ngay khi que thử thai vừa hiện hai vạch.
Một người phụ nữ Hàn Quốc đã đặt lịch ở cữ tại joriwon từ khi mới mang thai được 7 tuần (Ảnh: Jean Chung/The New York Times)
Tầng lớp trung lưu châu Á ngày càng phát triển đã thúc đẩy mạnh nhu cầu dịch vụ chăm sóc hậu sản. Họ không chỉ mua sản phẩm mà còn "mua cả trải nghiệm". Việc ở cữ giờ đây không còn là thói quen tạm thời mà được xem như khoản đầu tư dài hạn cho sức khỏe.
Sản phụ Qian Lang chia sẻ trước đó cho biết cô chọn trung tâm ở cữ vì tin vào sự "khoa học và khách quan" mà họ cam kết. Đây chính là cách các trung tâm định vị thương hiệu của mình: biến truyền thống thành sản phẩm hiện đại, kết hợp dinh dưỡng, vật lý trị liệu và tư vấn tâm lý.
Một yếu tố quan trọng khác là nhận thức mới về sức khỏe tâm thần sau sinh. Khái niệm "tam cá nguyệt thứ tư" (12 tuần sau khi sinh) đang được nhiều người biết đến. Điều này nhấn mạnh giai đoạn hậu sản kéo dài và cần được quan tâm không kém thời gian mang thai.
Báo cáo của Mordor Intelligence cho thấy nhiều bà mẹ lo sợ trầm cảm sau sinh nên tìm đến các dịch vụ chuyên nghiệp. Họ muốn được theo dõi sức khỏe tinh thần, hướng dẫn cho con bú và tư vấn y tế thường xuyên. Nhờ vậy, dịch vụ này không còn đơn thuần là "nghỉ dưỡng" mà trở thành hình thức chăm sóc y tế kết hợp tâm lý.
Bên cạnh đó, việc thương mại hóa diễn ra rất mạnh. Những tập tục kiêng cữ truyền thống được "đóng gói" lại theo hướng khoa học và hiện đại. Các trung tâm không ngại quảng cáo slogan "ở cữ như đi resort", biến thời gian sau sinh thành sản phẩm cao cấp giúp khách hàng vừa yên tâm vừa theo kịp xu hướng.
Các bà mẹ mới sinh tập thể dục tại một trung tâm ở cữ tại Phúc Kiến (Trung Quốc) (Ảnh: Xinhua/ Chinadaily)
Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích hiện đại, việc phát triển mạnh mẽ thị trường dịch vụ ở cữ cũng để lại nhiều hệ lụy.
Vấn đề đầu tiên là sự chênh lệch trong khả năng tiếp cận. Khi giá cả ngày càng "chát", nhiều phụ nữ có thu nhập bình thường sẽ không thể sử dụng dịch vụ. Tại Singapore, báo Today phản ánh việc các dịch vụ ở cữ "sang chảnh" khiến không ít bà mẹ bị áp lực xã hội. Những ai không đủ tiền sẽ dễ có cảm giác tự ti vì "chưa chăm con, chăm mình đúng cách".
Một vấn đề khác là tính chính xác của các phương pháp chăm sóc. Theo trang Sixth Tone, một số cách ở cữ theo kiểu cổ truyền vẫn chưa được y học chứng minh rõ ràng. Khi biến thành hàng hóa, nguy cơ thông tin sai lệch càng cao nếu không có bác sĩ giám sát kỹ.
Việc thương mại hóa giai đoạn hậu sản cũng gây tranh cãi. Nhiều người cho rằng biến thời gian nhạy cảm này thành "sản phẩm" có thể khiến phụ nữ cảm thấy bắt buộc phải chi tiền. Trong khi đó, nhu cầu nhân viên y tế chuyên về lĩnh vực này tăng vọt, đặt ra bài toán về việc đào tạo và kiểm soát chất lượng dịch vụ. Công ty nghiên cứu Mordor Intelligence cảnh báo nếu thiếu tiêu chuẩn rõ ràng, sự bùng nổ dịch vụ có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé.
Quan trọng nhất vẫn là sức khỏe
Nhìn chung, dịch vụ hậu sản đang thay đổi cách xã hội nhìn nhận về việc sinh con và vai trò của phụ nữ sau sinh. Dù chọn ở cữ theo cách truyền thống trong gia đình hay sử dụng dịch vụ đắt tiền, điều cần thiết nhất vẫn là nghỉ ngơi đầy đủ, chăm sóc cả thể chất lẫn tinh thần. Chỉ như vậy, các bà mẹ mới có thể phục hồi khỏe mạnh và bình an sau quá trình sinh nở.
(Tổng hợp)
