Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Nhân cách và Tâm lý Xã hội cho thấy chỉ cần nhìn gương mặt, con người có thể vô thức nhận ra người đối diện thuộc tầng lớp giàu hay nghèo. Nguyên nhân xuất phát từ việc cảm xúc, mức độ lo âu và sự hài lòng trong cuộc sống dần in dấu lên khuôn mặt theo thời gian.
Nhóm nghiên cứu của Đại học Toronto đã tiến hành thí nghiệm với 81 sinh viên, yêu cầu họ quan sát 160 bức ảnh đen trắng của những người từ 18 đến 35 tuổi. Một nửa trong số này thuộc nhóm thu nhập trên 150.000 USD/năm, trong khi nhóm còn lại dưới 35.000 USD. Kết quả bất ngờ: sinh viên đoán đúng tầng lớp xã hội với tỷ lệ lên đến 68%, cao hơn nhiều so với mức ngẫu nhiên.
Đi sâu phân tích, các nhà khoa học nhận thấy mắt và miệng là hai bộ phận “hé lộ” nhiều nhất. Miệng thường thể hiện cảm xúc tích cực, còn vùng da quanh mắt lưu lại dấu vết từ nụ cười hay căng thẳng tích lũy. Những cảm xúc lặp đi lặp lại làm thay đổi cấu trúc cơ mặt, khiến người khác có thể nhận ra dù họ không ý thức được tại sao.
Điều thú vị là khi các nhân vật trong ảnh cố tình mỉm cười, khả năng phân biệt giàu - nghèo giảm rõ rệt. Điều này cho thấy các dấu hiệu tinh tế chỉ lộ rõ khi gương mặt ở trạng thái tự nhiên. Quá trình quan sát cũng diễn ra gần như vô thức: sinh viên nhìn ảnh vài giây hay chỉ nửa giây đều cho kết quả tương tự.
Trong phần cuối thí nghiệm, khi được yêu cầu chọn ai có khả năng làm nghề kế toán, một công việc không liên quan tầng lớp xã hội - sinh viên vẫn nghiêng về những gương mặt thuộc nhóm thu nhập cao. Điều này cho thấy định kiến vô thức về kinh tế có thể ảnh hưởng đến cách con người đánh giá năng lực của người khác mà chính họ không nhận ra.
