Giữa lúc các gã khổng lồ công nghệ đang dốc hàng trăm tỷ USD vào cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI), tỷ phú Mark Cuban đã tung ra một lời tuyên bố ngắn gọn nhưng mang tính chất định luật mới: "IP is king in an AI world" (Sở hữu trí tuệ là vua trong thế giới AI). 8 từ này không chỉ là một nhận định, mà còn là lời tiên tri về luật chơi mới trong cuộc chiến AI nghìn tỷ USD, nơi ai kiểm soát được tài sản trí tuệ (IP), người đó sẽ nắm giữ quyền lực.
Cuộc đua AI nghìn tỷ USD: Đốt tiền vào phần cứng và giành giật nhân tài
Thế giới đang chứng kiến làn sóng chi tiêu chưa từng có từ các ông lớn công nghệ. Microsoft, Alphabet (Google), Amazon và Meta đã cam kết chi hơn 320 tỷ USD cho cơ sở hạ tầng AI chỉ riêng trong năm nay. Phần lớn khoản đầu tư khổng lồ này được đổ vào việc xây dựng các siêu trung tâm dữ liệu và nâng cấp năng lực xử lý cho các mô hình AI thế hệ mới.
Microsoft: Rót 80 tỷ USD để xây dựng trung tâm dữ liệu phục vụ đào tạo và triển khai AI trên nền tảng đám mây Azure, bên cạnh việc hợp tác chiến lược với OpenAI.
Google: Chi khoảng 75 tỷ USD vào AI và công bố kế hoạch chi thêm 25 tỷ USD để mở rộng mạng lưới trung tâm dữ liệu, với con át chủ bài là chip TPU (Tensor Processing Unit) thế hệ thứ 7.
Amazon Web Services (AWS): Tự phát triển chip riêng (Trainium và Inferentia) để tối ưu hóa chi phí và hiệu năng cho doanh nghiệp triển khai AI trên nền tảng của mình.
Cơn sốt này đã biến Nvidia thành một đế chế, với vốn hóa thị trường vượt mốc 4.000 tỷ USD, trở thành nhà cung cấp "vũ khí tối thượng" cho cuộc chiến AI.
Bên cạnh phần cứng, cuộc chiến giành giật nhân tài cũng diễn ra khốc liệt. Các gói lương thưởng và đãi ngộ đã vượt xa mọi giới hạn thông thường:
Meta: Các chuyên gia AI hàng đầu có thể nhận gói đãi ngộ lên tới 300 triệu USD trong 4 năm, với thu nhập năm đầu tiên vượt 100 triệu USD. Ruoming Pang, cựu lãnh đạo Apple, được cho là đã gia nhập Meta với hợp đồng 200 triệu USD.
Mức lương trung bình: Nhà nghiên cứu AI tại Microsoft kiếm khoảng 431.000 USD/năm, một số nhà khoa học nghiên cứu tại Nvidia nhận hơn 600.000 USD/năm.
Đây không còn là tuyển dụng mà là một cuộc "cướp nhân tài" đúng nghĩa, làm chao đảo toàn bộ thị trường lao động công nghệ.
"Quả bom sự thật" của Mark Cuban: IP là vua trong thế giới AI
Giữa lúc thị trường đang say sưa với những con số chi tiêu khổng lồ, Mark Cuban đã tung ra một lời cảnh báo ngắn gọn nhưng mang tính định luật mới: “IP is king in an AI world” (Sở hữu trí tuệ là vua trong thế giới AI).
Cuban giải thích: “Theo tôi, điều mà nhiều người chưa nhìn ra là không có công ty nào chịu chi hơn 1.000 tỷ USD mà lại chấp nhận đứng ngoài cuộc chơi. Họ sẽ làm mọi cách để giành quyền thống trị. Tôi không biết cụ thể họ sẽ làm gì, nhưng tôi đoán mọi thứ sẽ trở nên rất khốc liệt”.
Ông cho rằng, việc chi hàng trăm tỷ USD vào phần cứng và nhân tài mới chỉ là khởi đầu. Giai đoạn tiếp theo, các ông lớn sẽ chi thêm những khoản tiền khổng lồ để "khóa chặt" (lock down) các tài sản trí tuệ (IP) mà họ cho là cốt lõi. Kỷ nguyên của những bức tường thành, những con hào sâu và những hệ sinh thái đóng kín đang đến, với mục tiêu không chỉ là chiến thắng mà là độc quyền.
Lời cảnh báo này gióng lên hồi chuông báo tử cho văn hóa "công bố hay là chết" (publish or perish) từng thống trị giới học thuật và nghiên cứu công nghệ. Cuban nhận định: “Thời kỳ "công bố hay là biến mất" có lẽ đã qua rồi. Giờ thì "càng công bố càng mất giá" vì các mô hình nền tảng hiện nay sẽ ngay lập tức nuốt trọn mọi thứ bạn chia sẻ”.
Bất kỳ nghiên cứu, đoạn mã hay bộ dữ liệu nào được công khai đều có thể ngay lập tức bị các mô hình AI của đối thủ "hấp thụ", khiến lợi thế cạnh tranh của người tạo ra nó bị xói mòn. Vì thế, lời khuyên của Mark Cuban cho các nhà sáng tạo, nghiên cứu và kỹ sư AI là: “Hãy mã hóa công trình của bạn, giữ mã lệnh trong kho riêng, hoặc đặt nó sau một bức tường tính phí”.
Sự cởi mở, chia sẻ kiến thức từng là động lực phát triển của AI, nay lại có thể trở thành điểm yếu chí mạng.
Cẩm nang cho nhà đầu tư trong kỷ nguyên mới
Sự dịch chuyển chiến lược này mang lại những hệ quả sâu sắc đối với thị trường chứng khoán và các nhà đầu tư. Dưới lăng kính của Mark Cuban, bản đồ đầu tư vào AI trở nên rõ ràng hơn:
Tìm kiếm những "pháo đài IP": Thay vì chỉ nhìn vào các công ty chi tiêu mạnh nhất, hãy tìm những doanh nghiệp sở hữu danh mục bằng sáng chế (patent) vững chắc, các bộ dữ liệu độc quyền không thể sao chép, và những quan hệ đối tác chiến lược khan hiếm. Nvidia là một ví dụ điển hình.
Đầu tư vào "vũ khí" và "cơ sở hạ tầng": Các công ty cung cấp công cụ và nền tảng cho cuộc đua AI, như Nvidia (chip), và các nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn, sẽ tiếp tục hưởng lợi bất kể ai là người chiến thắng cuối cùng.
Đa dạng hóa để giảm thiểu rủi ro: Nếu không muốn đặt cược tất cả vào một "chiến mã", các quỹ ETF chuyên về AI là một lựa chọn thông minh để giảm thiểu rủi ro.
Thông điệp của Mark Cuban là một lời cảnh tỉnh đanh thép: cuộc chiến AI đã bước vào một giai đoạn mới, tàn khốc và không khoan nhượng hơn. Trong ván cờ nghìn tỷ USD này, chiến thắng sẽ không thuộc về người có thuật toán thông minh nhất, mà thuộc về người sở hữu những "chìa khóa" của vương quốc, đó chính là tài sản trí tuệ. "Thời thế đang thay đổi" và những ai không thích ứng kịp sẽ bị bỏ lại phía sau.
