Tại sao vũ trụ trở thành sân chơi mới của giới siêu giàu?

Elon Musk và Jeff Bezos - hai tỷ phú với tham vọng vũ trụ dài hạn. Ảnh: Business Insider.

Ngày 3/11, Chủ tịch tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vượng vừa thành lập công ty hàng không vũ trụ VinSpace và góp 71% vốn vào doanh nghiệp này.

Nhiều tỷ phú trên thế giới cũng xem hàng không vũ trụ như một cơ hội lớn về công nghệ và kinh doanh, chứ không đơn thuần là một chuyến du lịch. Từ thị trường tư nhân có khả năng thương mại hóa trong tương lai gần, những người giàu nhất hành tinh còn coi đây như chìa khóa cho tương lai của nhân loại.

Tầm nhìn của giới tỷ phú

Cả Elon Musk và Jeff Bezos đều cho rằng hàng không vũ trụ là bước tiến lớn trong lịch sử, hướng tới việc con người sinh sống ngoài Trái Đất. Quan điểm của Musk mang tính cứu rỗi hơn và thường gây tranh luận trong cộng đồng.

Ông tin rằng loài người cần sống ở nhiều nơi ngoài Trái Đất để tránh nguy cơ tuyệt chủng. Musk còn cho rằng NASA và chính phủ đang thực hiện điều này quá chậm và tốn kém. Vì vậy, sau khi bán hai công ty cũ, Musk quyết định thành lập công ty vũ trụ tư nhân SpaceX vào năm 2002, với mục tiêu ban đầu là bay vào vũ trụ thường xuyên hơn.

Những bước tiến vượt bậc

Công ty từ đó đã phát triển tên lửa tái sử dụng như Falcon 9 và Starship, giúp giảm chi phí phóng xuống hàng chục lần so với trước đây. Các chương trình như mạng lưới vệ tinh internet toàn cầu Starlink, hệ thống tàu Crew Dragon và chuyến bay chở người lên Trạm Vũ trụ đều đạt được nhiều bước tiến lớn.

Tính đến năm 2025, Starlink đã phủ sóng 70 quốc gia trên thế giới, trở thành nguồn thu chính của công ty và tài trợ cho các dự án khác. Các hợp đồng chở người từ NASA, chính phủ và Bộ Quốc phòng Mỹ cũng mang lại lợi nhuận đáng kể cho SpaceX.

Tầm nhìn khác biệt của Jeff Bezos

Jeff Bezos, Chủ tịch tập đoàn Amazon, thành lập công ty vũ trụ Blue Origin vào năm 2000 với mục tiêu đưa hàng triệu người được sống và làm việc ngoài không gian. Ông tin rằng nhân loại cần chuyển công nghiệp nặng, sản xuất năng lượng và khai khoáng lên vũ trụ, giúp Trái Đất trở lại xanh và sạch.

Tuy nhiên khác với Musk, người muốn lên Hỏa tinh thật nhanh chóng, Bezos tin rằng không thể xây dựng nền văn minh không gian bền vững mà thiếu hạ tầng cơ bản. Do đó, công ty của ông tập trung vào tên lửa tái sử dụng như New Shepard để đưa người hoặc hàng hóa lên vùng rìa không gian, hay New Glenn hạng nặng, hướng tới quỹ đạo Trái Đất hoặc cao hơn.

Blue Origin còn nhắm tới các dự án như hạ cánh trên Mặt Trăng, khai thác không gian gần, nền tảng "in-space" (trong không gian) và dịch vụ phóng thương mại. Cách tiếp cận này giống như xây dựng hạ tầng không gian trước, để các doanh nghiệp khác có thể phát triển sau.

Vũ trụ như một trải nghiệm cao cấp

Khác với cách tiếp cận trên, một số tỷ phú trong ngành vũ trụ muốn thương mại hóa và khai thác ngay lập tức. Trong số đó nổi bật hai dự án đầy tiềm năng là Virgin Galactic và Bigelow Aerospace, dù chưa gặt hái được kết quả dài hạn.

Doanh nhân người Anh Richard Branson thành lập Virgin Galactic năm 2004. Ông hiện sở hữu hơn 40 công ty hoạt động trong các lĩnh vực như âm nhạc, du lịch, viễn thông. Branson cũng nổi tiếng với tầm nhìn kinh doanh đi đôi với trải nghiệm độc đáo, từ giải trí tới du lịch vũ trụ.

Mục tiêu của công ty là phát triển dòng phương tiện hàng không vũ trụ cho khách hàng tư nhân và thử nghiệm khoa học, từ đó mở rộng tầm hoạt động của ngành. Virgin Galactic là công ty du lịch vũ trụ đầu tiên được niêm yết cổ phần công khai thông qua sáp nhập SPAC và giao dịch trên thị trường chứng khoán.

Tham vọng của Branson gặp trở ngại

Tháng 11/2021, tỷ phú Richard Branson đã tham gia chuyến bay VSS Unity, tàu vũ trụ của Virgin Galactic đạt tới độ cao 86 km. Công ty từng bán vé trước cho khách hàng với mức giá 250.000 USD mỗi vé.

Tuy nhiên, Branson sau đó tuyên bố sẽ không đầu tư thêm nguồn vốn lớn nào nữa vì không còn đủ kinh phí như trước Covid-19. Virgin Galactic đã thông báo tạm dừng các chuyến du lịch thương mại khoảng 18 tháng để tập trung phát triển mẫu Delta mới.

Khách sạn ngoài vũ trụ của Robert Bigelow

Cũng về trải nghiệm vũ trụ, tỷ phú người Mỹ Robert Bigelow, người từng sáng lập chuỗi khách sạn Budget Suites of America, đã ôm tham vọng xây khách sạn ngoài không gian đầu tiên. Ông dùng phần lớn tài sản tích lũy từ bất động sản để đầu tư vào nghiên cứu và công nghệ không gian, thành lập Bigelow Aerospace.

Công ty từng công bố kế hoạch xây dựng trạm không gian tư nhân đầu tiên, nơi các nhà du hành, nhà nghiên cứu hoặc khách du lịch có thể ở, làm việc hoặc nghỉ dưỡng. Kế hoạch này thu hút sự quan tâm của NASA và các đối tác quốc tế. Tuy nhiên, do chi phí cao và tiến độ chậm, Bigelow Aerospace phải tạm ngưng hoạt động vào năm 2020 sau đại dịch Covid-19.