Julia Davies từng là luật sư, rồi nhà đầu tư, sau đó góp phần xây dựng Osprey ở châu Âu tưởng sẽ tận hưởng cuộc sống sau khi bán cổ phần năm 2018 và thu về số tiền khủng. Nhưng thay vì vui, bà lại rơi vào một trạng thái lạ: ngại giàu.
Bà gọi đó là wealth shame cảm giác tội lỗi khi mình có quá nhiều, đặc biệt khi nhìn thấy khoảng cách giàu nghèo ngày càng mở rộng. Davies nói thẳng: “Xấu hổ là cảm xúc bình thường. Xấu hổ vì giàu cũng là cảm xúc đúng đắn”.
Nỗi ám ảnh này không chỉ mình bà có. Christine Hargrove, Chủ tịch Hiệp hội Trị liệu Tài chính Mỹ, cho biết lượng khách hàng giàu tìm đến trị liệu vì… cảm thấy có lỗi đang tăng mạnh. Nhiều người phải giấu sự giàu có vì sợ bị soi mói.
Thực tế ở Anh khiến cảm giác này càng nặng: khoảng cách giàu nghèo tăng 50% chỉ trong 8 năm. 50 gia đình giàu nhất sở hữu nhiều hơn 34 triệu người nghèo cộng lại. Sau đại dịch, tài sản giới tỷ phú tăng quá nhanh, càng dấy lên tranh cãi.
Davies lớn lên trong gia đình lao động, nên việc sống xa hoa khiến bà… không thoải mái. Bà xem tiền là công cụ, không phải vé thông hành cho lối sống phô trương.
Phil White cũng vậy. Từng là kỹ sư, bán được công ty tư vấn rồi trở thành triệu phú, White nhận ra từ thiện truyền thống chẳng thay đổi gì lớn. Ông tham gia nhóm Patriotic Millionaires để kêu gọi đánh thuế người giàu mạnh tay hơn. “Chỉ chính phủ mới đủ sức phân phối lại của cải”, ông nói.
Covid-19 là cú hích khiến White thay đổi: người khác mắc kẹt trong căn hộ chật, còn ông thì sống thoải mái ở nông thôn nhờ thu nhập thụ động. Cảm giác “được ưu ái bất công” khiến ông thấy phải làm gì đó.
Cả Davies lẫn White giờ đều hướng năng lượng đó vào hành động: Davies lập quỹ môi trường, White vận động cải cách thuế.
"Tiêu dùng quá mức cũng giống như ăn đồ ăn nhanh, không thực sự thỏa mãn", bà Davies đúc kết. "Hạnh phúc bền vững đến từ việc làm điều tốt cho người khác, hơn là cơn phấn khích rẻ tiền khi mua sắm món đồ hiệu tiếp theo".
